Những quan niệm sai lầm hàng đầu về giáo dục Montessori (Phần 1)

Mặc dù phương pháp sư phạm Montessori đã có từ hơn một trăm năm nay, nhưng đây vẫn là phương pháp giáo dục bị hiểu lầm. Hiệp hội Montessori Hoa Kỳ (AMS) muốn giải quyết những hiểu lầm này, hy vọng làm sáng tỏ những lợi ích độc đáo của Phương pháp Montessori.

Lầm tưởng số 1: “Montessori là một phương pháp “tự do” hỗn loạn, hầu như không có sự tương tác của giáo viên và không có quy tắc”.

Theo góc nhìn bên ngoài, lớp học Montessori có vẻ hỗn loạn. Tuy nhiên, lớp học Montessori là môi trường được chuẩn bị cẩn thận , không gian chứa các vật liệu cụ thể được thiết kế và sắp xếp theo cách đáp ứng nhu cầu của trẻ em mà họ nuôi dưỡng.

Giáo viên Montessori nhận được hướng dẫn cụ thể trong chương trình đào tạo giáo viên (TEP) giúp họ học các kỹ năng cần thiết để thiết kế môi trường đã chuẩn bị này và lập kế hoạch đáp ứng nhu cầu của học sinh.

Trong những không gian này, học sinh được tự do di chuyển và được trao quyền lựa chọn tác phẩm mà mình muốn khám phá dưới sự quan sát cẩn thận của các giáo viên được chứng nhận Montessori và trong ranh giới rõ ràng đã được thiết lập như một cộng đồng lớp học tập thể.

Trẻ được tự do lựa chọn công việc trong lớp học Montessori

Thực hành này bắt nguồn từ quan sát của Maria Montessori rằng trẻ em có động lực học tập cao hơn khi được tự do lựa chọn. Nếu du khách dành thời gian quan sát cẩn thận những gì diễn ra trong lớp học Montessori trong khoảng thời gian làm việc ba giờ, nhiều hoạt động tự định hướng nhằm phát triển sự tập trung và tính độc lập sẽ được ghi nhận.

Trong một số tình huống nhất định, khi học sinh trở nên phá phách, mất tập trung hoặc phá hoại, giáo viên (hoặc bạn bè) sẽ can thiệp, định hướng lại trẻ và khuyến khích trẻ đưa ra những lựa chọn phù hợp hơn; đây là những giới hạn. Vì trẻ em đã quen với những quyền tự do này trong giới hạn , chúng phát triển ý thức tự giác mạnh mẽ hơn mà không cần phải bị trừng phạt.

Mặc dù cấu trúc trong lớp học Montessori có thể khác so với môi trường giáo dục truyền thống, nhưng nó vẫn tồn tại và được thiết kế cẩn thận để thúc đẩy quá trình phát triển tự nhiên của con người.

Lầm tưởng số 2: “Montessori là một chương trình nghiêm ngặt, có cấu trúc.”

Điều thú vị là, trong khi một số người cho rằng phương pháp giáo dục Montessori hoàn toàn thiếu cấu trúc, những người khác lại cho rằng phương pháp này quá nghiêm ngặt.

Lớp học Montessori có cấu trúc và trật tự vốn có, nhưng đây chỉ là một phần của phương pháp tiếp cận. Giáo viên đưa ra các bài học để minh họa cẩn thận mục đích dự định của từng tài liệu, trình bày các tác phẩm từng bước một cách có phương pháp. Tuy nhiên, học sinh được tự do lựa chọn, cho phép các em quyết định khi nào, ở đâu, với ai và về những gì các em muốn làm mỗi ngày, trong khi hướng dẫn, thông qua quan sát và ghi chép, đảm bảo rằng các khái niệm được thực hành để phát triển kỹ năng và thành thạo.

Phương pháp giáo dục Montessori khuyến khích việc theo sát trẻ, một hoạt động tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu riêng của từng trẻ và tạo cơ hội cho trẻ tự do khám phá sở thích của mình.

Lầm tưởng số 3: “Các trường Montessori không chú trọng vào các kỹ năng học thuật.”

Mặc dù cái nhìn đầu tiên vào lớp học Montessori từ một người không quen với phương pháp này có thể khiến người ta tin rằng trẻ em không tập trung vào việc học tập mang tính học thuật, nhưng nhận thức này không thể xa rời sự thật hơn. Giáo dục Montessori đặt trọng tâm vào việc học tập mang tính học thuật bao gồm đọc, viết, toán và khoa học. Tuy nhiên, phương pháp này thực hiện theo cách hấp dẫn và có ý nghĩa đối với học sinh, sử dụng các đồ vật thao tác thực hành và các ứng dụng thực tế.

Trên thực tế, phương pháp Montessori thực sự đã được chứng minh là có liên quan đến kết quả học tập tốt hơn so với các phương pháp giáo dục thông thường.

Lầm tưởng số 4: “Montessori không chuẩn bị cho học sinh những kỹ năng cần thiết cho thế giới thực.”

Maria Montessori cố ý thiết kế phương pháp sư phạm của mình như một sự chuẩn bị cho thế giới thực. Trên thực tế, bà đã từng nói, “Do đó, việc giáo dục ngay cả một đứa trẻ nhỏ cũng không nhằm mục đích chuẩn bị cho chúng đến trường, mà là cho cuộc sống”.

Thực hành Montessori đặc trưng của các nhóm nhiều độ tuổi tạo ra một môi trường học tập đa dạng, gần giống hơn với các cộng đồng ngoài đời thực khi học sinh học cách tương tác với những người ở nhiều độ tuổi và chủng tộc, văn hóa và dân tộc khác nhau. Mức độ độc lập, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề được hỗ trợ bởi phương pháp giáo dục Montessori cũng đóng vai trò là sự chuẩn bị vô giá cho những trải nghiệm ngoài đời thực .

Lầm tưởng số 5: “Montessori là phương pháp dành cho giới thượng lưu và tốn kém.”

Trong khi các trường Montessori đôi khi có thể tốn kém hơn các trường học truyền thống, phương pháp Montessori đã được áp dụng trong các trường phục vụ cộng đồng từ nhiều nền tảng kinh tế xã hội khác nhau. Trên thực tế, Phương pháp Montessori có nguồn gốc  từ hệ thống chăm sóc trẻ em cả ngày cho các thành viên của một quận nghèo nội thành Rome.

Quan niệm sai lầm cho rằng trường Montessori chỉ dành cho các gia đình thượng lưu, giàu có có thể bắt nguồn từ sự kỳ thị xuất hiện vào giữa thế kỷ XX khi phong trào Montessori của Mỹ bắt đầu với các trường mầm non tư thục hoạt động dựa trên học phí.

Tuy nhiên, ngày nay, phương pháp sư phạm Montessori đã được triển khai trong các trường công lập, trường bán công, trường tư và môi trường học tại nhà. Giáo dục Montessori có tại gần 600 trường công lập (trường quận, trường chuyên và trường bán công) trên toàn thế giới. Nhiều trường Montessori tư thục cung cấp học bổng và hợp tác xã, và một số tiểu bang cung cấp tín chỉ chăm sóc trẻ em và hỗ trợ cho các gia đình có thu nhập thấp, giúp Giáo dục Montessori dễ tiếp cận với nhiều gia đình.

Lầm tưởng số 6: “Các trường Montessori có tính chất tôn giáo.”

Mặc dù đúng là một số trường Montessori tư thục có đưa giáo dục tôn giáo vào lớp học và bản thân Maria Montessori cũng là một người Công giáo ngoan đạo, Montessori không phải là một tôn giáo tự thân, cũng không phải là tôn giáo định hướng. Giáo dục Montessori là thế tục và dựa trên quan sát khoa học và bằng chứng. Học sinh và gia đình từ mọi nền tảng tôn giáo đều được chào đón tại các trường Montessori trên khắp thế giới vì sự đa dạng được chấp nhận và khuyến khích.

Tài liệu tham khảo
Montessori, Maria. 1972. Khám phá trẻ em . New York: Ballantine Books.

Montessori, Maria. 2017. Maria Montessori nói chuyện với phụ huynh: Một số bài viết . Hà Lan: Công ty xuất bản Montessori-Pierson. amshq.org